Dünya Bankası: Türkiye’nin yanında olmaya kararlıyız
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Türkiye ekonomisinin 3 yıllık yol haritası olan Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladı. Bu hafta Dünya Bankası’nın mevcut 17 milyar dolarlık desteğine ek olarak 18 milyar dolarlık ek desteği harekete geçirmek üzere Türk hükümetiyle görüştüğü haberi gündemdeydi.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez, Bankanın Türkiye’nin ekonomi politikalarına ilişkin değerlendirmeleri, Dünya Bankası Grubu’nun Türkiye’deki faaliyetleri ve gelecek yıllara ilişkin planlarına ilişkin soruları yanıtladı.
Soru: Sayın Lopez, son haftalarda Cumhurbaşkanı Erdoğan yönetimi mali ve parasal alanda çeşitli ekonomik tedbirleri hayata geçirdi. Dünya Bankası Grubu’nun bu tedbirlere ilişkin görüşü nedir?
Lopez: Röportaj yapma fırsatı verdiğiniz için çok teşekkür ederim. Dünya Bankası’nın, yönetimin ekonomiyi istikrara kavuşturma ve mevcut makro dengesizliklere çözüm bulma çabalarını memnuniyetle karşıladığını söylemek doğru olur diye düşünüyorum. Son 20 yılda Türkiye’nin ekonomik performansı son derece olumlu olup, nüfusun yaşam standardında önemli iyileşmelere yol açmıştır. Ancak yüksek enflasyon oranlarından kaynaklanan mali baskılar, aşırı değerlenen döviz kuru ve 6 Şubat sarsıntılarına bağlı harcama zorunlulukları bu rekoru riske atıyor. Bu bağlamda Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikasının, bozucu mali düzenlemelerin gevşetilmesinin ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bütçe açığını azaltmaya yönelik mali gelir tedbirlerinin atılan gerçek adımlar olduğuna inanıyoruz. Liradaki değer kaybı nedeniyle kısa vadede enflasyonda artış görmek mümkün olsa da uzun vadede yüksek büyümenin sağlanması için enflasyonun düşürülmesi kilit önem taşıyor.
“MERKEZ BANKASI’NIN KULLANDIĞI LİSANSÜSTÜ YAKLAŞIM UYGUN”
Soru: Bazı siyasi analistler yönetimin ve özellikle Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürmek için daha kararlı adımlar atması ve daha hızlı hareket etmesi gerektiğini savunuyor. Bunun hakkında ne düşünüyorsun?
Lopez: Bizce Merkez Bankası’nın uyguladığı kademeli yaklaşım yerindedir. İkiz açıklara, negatif reel faiz oranlarına ve yüksek enflasyon, özellikle para birimi ve finansal çarpıklıklar gibi makro dengesizliklere ve enflasyon beklentilerinin kontrol altına alınmasına karşı çok pahalı bir para birimi için döviz kuru istikrarını yeniden tesis etmeye yönelik çelişkili politika hedeflerinin birleşimi göz önüne alındığında, kademeli bir kademeli yaklaşım görünmektedir. Ekonominin genel olarak yeni politika önlemlerinin uygulanmasına nasıl tepki vereceğinin test edilmesine olanak sağlayacağı için gerçek bir yaklaşım olacaktır. Bu görüş, sadece faiz ayarlamalarına değil, aynı zamanda makro istikrarın güçlendirilmesi ve para politikası müdahalelerinin etkinliğinin artırılması açısından kritik önem taşıyan bozucu makro ihtiyati tedbirlerin ortadan kaldırılmasına yönelik çabaları da ifade etmektedir. Merkez Bankası’nın birkaç hafta önce açıkladığı faiz artırımı sonrasında ülkenin risk priminin Eylül 2021’den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi ve 5 yıllık CDS’lerin şu anda 370 baz puan civarında olması piyasaların bu görüşte olduğunu gösteriyor.
“HÜKÜMETİN YAPISAL GÜNDEMİN UYGULANMASINA YÖNELİK ÇABALARINI DESTEKLEMEYE HAZIRIZ”
Soru: Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ekonomik Uyum Konseyi üyelerinin katılımıyla dün gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye ekonomisinin 3 yıllık yol haritası olan OVP açıklandı. Teoloji konusuna ilişkin belge hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Lopez: OVP’nin, hükümetin makroekonomik istikrar çabalarına temel oluşturacak politikalara ilişkin geniş bir perspektif sunduğunu düşünüyorum. Ancak önümüzdeki hafta ve aylarda hükümetin açıklanan bazı önlemleri daha spesifik hale getirmesi gerekeceğini de düşünüyorum. Dünya Bankası Grubu açısından ekleyebileceğim tek şey, hükümetin yapısal gündemi uygulama çabalarını desteklemeye hazır olduğumuzdur.
DEPREMDEN ETKİLENEN BÖLGELERE DESTEK
Soru: Dünya Bankası Grubu’nun Türkiye’de 17 milyar dolarlık yatırım programı olduğu yönünde haberler gündemde. Bu konuyu detaylandırabilir misiniz?
Lopez: Aslında Dünya Bankası Grubu’nun Türkiye’de ülkenin ve kurumumuzun tam katılımını yansıtan harika bir programı var. Şu anda uygulama aşamasında 17 milyar dolardan fazla operasyonumuz var. Bunların 10,9 milyar doları Dünya Bankası’nın devlet tarafından işletilen kısmı olan Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (IBRD), 4,7 milyar doları özel sektörle çalışan Uluslararası Finans Kurumu’ndan (IFC) ve 4,7 milyar doları Dünya Bankası’ndan geliyor. Banka Grubu. Garanti veren kısım olan Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı’nın (MIGA) ise yaklaşık 2,3 milyar dolarlık taahhüdü bulunuyor. Programımız, hem kamu hem de özel sektör faaliyet ve operasyonlarına odaklanan, sarsıntı sonrası toparlanma ve yeniden yapılanma çabalarının güçlendirilmesi, iklim değişikliği azaltımı ve adaptasyonu, sürdürülebilir altyapı, kadınlar, gençler ve hassas gruplar, ihracat ve özellikle KOBİ’ler olmak üzere istihdam yaratılmasına odaklanan geniş bir yelpazeye sahiptir. Finansmana erişim ve ihracat sektörü de dahil olmak üzere özel sektör için özel sermaye seferberliği konularını içermektedir.
Soru: Birkaç ay önce Dünya Bankası Grubu, Türkiye’deki çalkantı sonrasında toparlanmayı desteklemek amacıyla bir dizi operasyonu onayladı. Dünya Bankası Grubu’nun bu konuda neler yaptığını bize anlatabilir misiniz?
Lopez: Dünya Bankası Grubu’nun 6 Şubat sarsıntılarına tepkisi portföyümüzde açıkça görülüyor. Geçen Haziran ayında IBRD, etkilenen bölgelerin belediye altyapısını yeniden inşa etmesine, kamu sağlığı hizmetleri sağlamasına, kırsal konutları yeniden inşa etmesine ve KOBİ’lerin doğal afetlerden kurtulmasına ve böylece istihdam seviyelerinin korunmasına yardımcı olmak amacıyla 1,45 milyar dolarlık iki operasyonu onayladı. Temmuz ayında IFC, özel sektörün ve ekonominin hızlı bir şekilde toparlanabilmesi amacıyla bu bölgelerde krediye erişimin iyileştirilmesi amacıyla finans sektörüne kaynak sağlanmasına yönelik 600 milyon dolarlık bir operasyonu onayladı. MIGA ayrıca, Gaziantep’te katı sismik standartlara göre inşa edilen ve günde 19.000 hastaya hizmet vermesi beklenen bir hastanenin üretimine yardımcı olacak garantiler sağlayarak bu çabanın bir parçası oldu. Ayrıca okulların yeniden inşasına yardımcı olmak ve etkilenen bölgelerde tarım sektörünü desteklemek için yeni operasyonların hazırlanması üzerinde de çalışıyoruz.
YAKLAŞIK 35 MİLYAR DOLARLIK FİNANSAL PAKET
Soru: Geleceğe baktığımızda, Dünya Bankası’nın Türkiye’ye ayırmayı planladığı bildirilen 18 milyar dolar hakkında ne söyleyebilirsiniz? Bankadan ne bekleyebiliriz? Dünya Bankası önümüzdeki aylarda Türkiye’ye nasıl eşlik edecek?
Lopez: Aslında ekonomiyi istikrara kavuşturacak politikaların uygulanmasında Türkiye’ye eşlik etmeye kararlıyız. Devam eden 17 milyar dolarlık programımıza ek olarak, önümüzdeki üç yıl içinde 18 milyar dolarlık yeni operasyonlar hazırlayıp Dünya Bankası Grup Yönetim Kurulu’na sunmayı öngörüyoruz. Bu tedbir, hükümete doğrudan kredileri ve özel sektöre verilen destekleri içermektedir. Doğrudan yatırımın harekete geçirilmesi, garantiler ve yaklaşık 5 milyar dolarlık ticaret finansmanı yoluyla Türk özel şubesine sağlanacak takviye bunun üçte ikisi kadar olabilir. Dolayısıyla bu, tüm finansman araçları dikkate alındığında, Banka Kümesi İcra Direktörlerinin farklı operasyonları onaylamasına bağlı olarak yaklaşık 35 milyar dolarlık devam eden toplam mali paket anlamına geliyor. Bu paket, yönetimin güçlü kararlılığına ve daha da önemlisi makroekonomik istikrarın yeniden tesis edilmesi yönünde attığı adımlara yanıt vermektedir. Ve bu paket, Dünya Bankası Grubu’nun özel sektör kolu aracılığıyla kaynakları harekete geçirme becerisini güçlendiriyor. Dünya Bankası programı kapsamında, hâlihazırda faaliyet gösterdiğimiz öncelikli alanlara ve özellikle bu yaz yaşanan rekor sıcaklıkların da gösterdiği gibi çok güncel bir konu olan iklim değişikliğine yönelik katılımımızı sürdürmeyi planlıyoruz.
Soru: Türkiye’de ilgi duyduğunuz ve takip ettiğiniz bir kesim veya alan var mı?
Lopez: Ülkedeki mevcut duruma yanıt olarak ihracat şubesi gibi diğer alanlardaki katılımımızı da derinleştirmeyi planlıyoruz. IBRD grubumuz şu anda kısmi kredi garantilerini araştırıyor, MIGA ticaret finansmanı için kısa vadeli garanti olasılığını değerlendiriyor ve IFC uzun vadeli finansmanın yanı sıra ticaret ve tedarik zinciri garantileri yoluyla ihracat sektörünü desteklemek için müdahaleleri önemli ölçüde genişletmeyi düşünüyor Yatırım fırsatlarına bağlı olarak. Ülkedeki mevcut duruma yanıt olarak ihracat sektörü gibi diğer bazı alanlardaki katılımımızı da derinleştirmeyi planlıyoruz. IBRD ekibimiz şu anda kısmi kredi garantisi konusunu araştırıyor. MIGA, ticaret finansmanı için kısa vadeli garanti olasılığını değerlendiriyor. Öte yandan IFC, yatırım fırsatlarına bağlı olarak uzun vadeli finansmanın yanı sıra ticaret ve tedarik zinciri garantileri yoluyla ihracat segmentini desteklemeye yönelik müdahalelerini önemli ölçüde genişletmek istiyor.
